Sint-Niklaas, hoofdstad van het Land van Waas

Voor mijn vrijwilligerswerk moest ik ’s avonds een vorming volgen in Sint-Niklaas. Ik zag mijn kans en trok goed op tijd naar deze hoofdstad van het Land van Waas. Niet goed wetende waar ik mij aan kon verwachten, stapte ik binnen bij de toeristische dienst die ik terug vond op de grote markt van Sint-Niklaas. Hier kreeg ik uitgebreid info van de vriendelijke dame achter de balie en al snel was ik klaar om de stad te verkennen. Al iets meer wetende wat ik kon verwachten startte ik mijn tour en werd ik aangenaam verrast. Sint-Niklaas is een leuke stad waar je zeker een dagje of zelfs meer kunt spenderen. Hieronder geef ik je alvast enkele bezienswaardigheden mee.

Grote markt

Dat de grote markt van Sint-Niklaas groot is, is een understatement. Deze markt is namelijk de grootste van België met zijn opervlakte van 3,19 hectare. Het verhaal van de markt begint in 1248. Toen werd de grond geschonken aan de nieuwe parochie van Sint-Niklaas door Margaretha van Constantinopel. De enigste voorwaarde was dat deze altijd onbebouwd zou moeten blijven. Op deze voorwaarde, die was opgenomen in de schenkingsakte, werd inbreuk gepleegd toen een deel van het plein verkocht werd in 1624. Dit gebeurde omdat de kerk zijn schulden dan zou kunnen inlossen. Toen men in 1841 met de bouw van het stadhuis begon, gebeurde een tweede inbreuk op de akte.

Stadhuis

Nadat het vorige neoclassicistische stadhuis in 1874 uitbrandde, startte men in de periode 1876-1878 met de bouw van dit stadhuis. Het werd ontworpen door Pieter van Kerkhove, een Gentse architect. Het wapenschild van Sint-Niklaas word omklemt door vier gebeeldhouwde, zittende leeuwen. Deze staan op een verheven voetstuk waarop de balustrades van de trappen uitlopen. Koning Leopold II en koningin Maria Henriëtte waren aanwezig op de officiële opening in 1878. In 1981 werd het stadhuis een beschermd monument. Je herkent in het gebouw een typisch neogotisch voorbeeld van een oud Vlaams gotisch geheel met de niet-functionele pinakeltjes op de hoeken. Het gebouw heeft een beiaard met 49 klokken bovenaan in het veertig meter hoge belfort. Binnenin zijn er wandschilderingen in neogotische stijl. Je kan in het stadhuis een deel van het stedelijk kunstpatrimonium terugvinden. Dit zijn sculpturen, schilderijen en gravures die permanent te bezichtigen zijn. Voor het stadhuis zie je een beeld van de goed heilige man, Sinterklaas.

Sint-Nicolaaskerk

Deze kerk werd gebouwd in 1262 aan de oostzijde van de grote markt. Later voegde ze aan de westvleugel een toren toe en nog later ook een hoogkoor. De kerk overleefde de beeldenstorm in 1579 en de brand van 1690. Er was een enorme schade maar het interieur van de kerk bleef ongedeerd. Sint-Niklaas kende een bevolkingstoename waardoor de kerk uitgebreid werd. Dit gebeurde tot ze vijf beuken telde. Een neogotische voorgevel verving op het einde van de 19de eeuw de eerdere barokke voorgevel. Ook de stompe torenkap werd vervangen door een hoge spits. Van 1876 tot 1878 was Priester Daens onderpastoor van de kerk.

Oude parochiehuis

Het oude parochiehuis werd al voor veel doeleinden gebruikt. Eerst deed het dienst voor de zetel van de Vierschaar. Later werd het in 1844 gebruikt als stadhuis. Nadien was het de zetel van de rechtbank van koophandel en werkrechtersraad. Frans van Haevermaet maakte in 1876 het Sint-Nicolaasbeeld dat je kan zien in de geveltop.

Cipierage

Dit is de voormalige gevangenis van het land van Waas. Het gebouw in barokstijl werd ontworpen door Lucas Faid’herbe in 1661-1662. Je ziet een symmetrische gevel uit zandsteen die een dubbele arduinen steektrap heeft. Deze trap heeft dan weer een sierlijke leuning uit smeedijzer in rococostijl. Robert Vandevelde maakte een kopie van het madonnabeeld, dat je ziet boven de deur, naar het origineel van Lucas Faid’Herbe. De gevel van het gebouw werd verfraaid met vier wapenschilden bij de restauratie. Deze oorspronkelijke wapenschilden waren vermoedelijk uit de gevel verwijderd tijdens de Franse revolutie.

Landhuis

Hier was de zetel van het hoofdcollege van het land van waas gevestigd. De hoofdschepenen zetelden vermoedelijk aanvankelijk in open lucht op de grote markt. Een houten huisje werd voor die vergaderingen gebouwd in 1518. Dat werd al snel te klein en bouwde men in 1551 het landhuis. In 1637 werd het pand voorzien van een barokke voorgevel. Het landhuis werd ingericht als gendarmerie tijdens de Franse bezetting. Dit omdat toen de hoofdcolleges werden afgeschaft.

Castrohof

Jan Van Exaerde liet in 1626 het castrohof bouwen. Het gebouw in Spaanse renaissancestijl was hierdoor eerst gekend als Exaerdekenshof. In de periode 1663-1682 onderging het gebouw een serieuze verbouwing. Het gebouw getuigd van een fraaie 17de eeuwse renaissancestijl. Tegenwoordig vormt dit gebouw het decor van een muziekfestival tijdens de vredefeesten. De voortuin van het castrohof is dan weer geliefd bij de scholieren. Zij komen hier graag bij goed weer picknicken.

Het woord

Terug op de grote markt vind je het beeld “Het woord”. Dit beeld werd ontworpen door de Roemeense kunstenaar Idel Ianchelevici. Het beeld werd gemaakt voor de wereldtentoonstelling in 1958 en is een ode aan het werk van de priester-dichter Anton van Wilderode.

Romain De Vidtspark

Romain de Vidts was van 1946 tot 1962 de burgemeester van Sint-Niklaas. Vooraan het park vind je het borstbeeld van de voormalige burgemeester terug. Verderop kom je de kiosk met gotische en moorse elementen tegen. Deze kiosk stond tot 1966 op de grote markt. De bovenbouw van de kiosk is een gietijzeren kantwerk. Deze word afgedekt met een puntdak in schaliën met daarop een kroon. Als je doorwandeld komt je kasteel walburg tegen. Ridder Willem van Waelwijck noemde Kasteel Walburg naar zijn vrouw, Walburgis. Hij liet in 1550 het kasteel in Vlaams renaissancestijl bouwen. De gevel en de vleugel langs parkzijde komen uit het einde van 17de eeuw.

SteM (Stedelijke musea)

Als je de rijke geschiedenis van Sint-Niklaas wilt ervaren, moet je naar SteM . Met hun uitgelezen selectie van voorwerpen, documenten, beeld en geluid ervaar je pas de geschiedenis van de stad en het waasland. Drie universele verhaallijnen brengen de permanente collectie tot leven. Je beleeft er een traject doorheen tijd.

Mercatormuseum

In het Mercatormuseum maak je kennis met de geschiedenis van de cartografie. Dit van de tijd voor en na Mercator. Sinds 1962 bied het museum een chronologisch verhaal van de cartografie van de oudheid tot nu. In dit verhaal word de figuur en het werk van Gerard Mercator in de schijnwerpers geplaatst.

Kasteel Alfons Janssens-De Schrijver

Weer een gebouw dat Pieter van Kerkhove ontwierp in Sint-Niklaas. Dit complex in neo-Vlaamse renaissancestijl werd gebouwd in 1878. In 1907 werd het door de familie verkocht aan de stad Sint-Niklaas, al was daar wel een voorwaarde aan verbonden. Het complex moest gebruikt worden voor culturele doeleinden. Het werd daarna de zetel van de Koninklijke Oudheidkundige Kring van het Land van Waas.

Salons voor schone kunsten

Een ruime collectie schilderijen van de 16de tot 20ste eeuw. Regionale kunst. Pronkmeubilair en Siervoorwerpen. Je vind het hier allemaal terug. Dit prachtige herenhuis uit 1928 werd gebouwd in opdracht van Edmond Meert, een textielfabrikant. Het ontwerp kwam van de hand van de Antwerpse architect Stordiau.. In de winter houdt Sinterklaas hier even halt. Het gebouw word dan gebruikt als huis van de sint.

Kerk van O.-L.-Vrouw-van-Bijstand-der-Christenen

Wanneer je voor dit gebouw staat zie je een neobyzantijnse kerk. Deze werd gebouwd tussen 1841-1844 en ontworpen door Lodewijk Roelandt. Het bevat monumentale muurschilderingen van de hand van Godfried Guffens en Jan Swerts. De toren werd pas later in de periode 1855 en 1870 voltooid. Nog later werd de kerk bekroond met een Mariabeeld van zes meter hoog. Dit beeld werd ontworpen door Sint-Niklase beeldhouwer Frans van Haevermaet.